آبیاری و کاشت پاییزه چغندر قند

اما پس از عملیات تنک، انجام یک آبیاری سنگین ضرورت می یابد و در طول فصل رشد فواصل آبیاری بسته به بافت خاک
و شرایط آب و هوایی تفاوت دارد. همچنین ۲ تا ۴ هفته قیل از برداشت نیز بایدآبیاری ها قطع شود که این زمان قطع آبیاری باید به گونه ای باشد که خاک آنقدر خشک نشود که برداشت با مشکل مواجه شود.
بخش عمده تولید چغندرقند کشور در مناطقی متمرکز است که با محدودیت آب مواجه هستند و ادامه کشت با حفظ و ذخیره منابع آب و خاک مغایرت دارد و استفاده از مناطق جدید کشت پاییزه امکان توسعه سطح زیرکشت را در مناطق گرم و نیمه گرم افزایش می دهد (ادیب فرد و همکاران، 2017). در فاصله سال های 1392 تا 1398 سطح زیر کشت پاییزه چغندر قند از دو هزار هکتار به بیش از پانزده هزار هکتار افزایش یافته است که بخش عمده آن 86 درصد مربوط به استان خوزستان، و مابقی مریوط به استان های گلستان، فارس، خراسان رضوی، کرمانشاه، اصفهان و ایلام بوده است.
بر اساس نوع بذر، قوه نامیه بذر، شرایط آب و هوایی، روش کاشت، بافت و شوری خاک، قدرت حاصلخیزی زمین،زمان کاشت، میزان و نحوه آبیاری، نحوه آماده سازی زمین و … مقدار بذر مورد استفاده در واحد سطح مزرعه متفاوت خواهد بود. به طور کلی در روش سنتی و در شرایط نامطلوب استفاده از ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم بذر پلی ژرم در هکتار کـافی است و در صورتی که زمین سنگین و شور باشد لازم است که از مقدار بذر بیشتری (حدود ۳۰ کیلوگرم ) استفاده کرد.
مهم ترین نکات مورد توجه در کاشت مکانیزه چغندرقند به قرار زیر هستند:
مناسب ترین فاصله ردیف های کاشت (نشتی ها) ۵۰ سانتیمتر بوده،
هر چند که روش های کشت دیگری نیز وجود دارند) و طول فاروها با توجه به بافت خاک از ۱۲۰ تا ۱۵۰ متر تغییر می نماید.
البته در سیستم های آبیاری بارانی، مسئله تسطیح زمین و رعایت طول خطوط کاشت اختیاری بوده
و با توجه به ظرفیت سیستم آبیاری انتخاب می شوند.
در کشت چغندر قند، بر اساس نوع بذر، قوه نامیه بذر، شرایط آب و هوایی، روش کاشت، بافت و شوری خاک، قدرت حاصلخیزی زمین، زمان کاشت، میزان و نحوه آبیاری، نحوه آماده سازی زمین و … مقدار بذر مورد استفاده در واحد سطح مزرعه متفاوت خواهد بود.

مهم ترین آفات چغندر

. از مهمترین آفات چغندر قند، می توان به کرم برگخوار چغندر قند (کارادرینای چغندر قند)، کرم طوقه بر اشاره کرد. لازم است به طور مرتب كارشناسان محلي از مزرعه بازديد ودرزمان لازم با استفاده از سموم مجاز اقدام به سمپاشي نمود.
کرم برگخوار چغندر قند (کارادرینای چغندر قند) Spodoptera exigua

لارو این آفت، برگخوار است که بصورت دسته جمعی ابتدا با تغذیه از سطح زیرین برگ وسپس از تمام قسمت های برگ تغذیه می کند. می توان از طریق زراعی و شیمیایی با این آفت مبارزه کرد. در مبارزه زراعی، شخم عمیق پس از برداشت محصول، برای از بین بردن فرم زمستان گذران آفت، کشت زود هنگام و به موقع، حذف علف های هرز و یخ آب زمستانه، برای از بین بردن شفیره ها در خاک انجام می شود.
در روش مبارزه شیمیایی، در اوایل اردیبهشت (زمانیکه تعدادی از تخم ها باز شده اند)، کاربرد سموم فوزالن 35 درصد به میزان دو لیتر در هکتار، دیازینون 60 درصد به میزان یک لیتر در هکتار، اتریمفوس 50 درصد به میزان 5-2 در هزار و پیریدالیل 150 میلی لیتر در سنین 1 و 2 لاروی پیشنهاد می شود.
شب پره های زمستانه یا کرم طوقه بر Agrotis segetum

لارو اگروتیس معمولا در خاک زندگی می کند و از گیاهان جوان محصولات به ویژه ذرت، سیب زمینی ، چغندر قند و … تغذیه می کند (آنینیموس، 2008). لارو ها از برگ، طوقه و ساقه گیاه میزبان تغذیه می کنند و در نهایت سبب قطع طوقه و خشکی بوته می شود. این آفت سبب کاهش تراکم بوته در مزرعه نیز می شود.
در مبارزه زراعی با این آفت، هراکش کردن مزرعه، شخم عمیق پس از برداشت محصول، حذف علف های هرز صورت میگیرد.
در روش مبارزه شیمیایی، مهمترین و موثرین روش، استفاده از طعمه پاشی است که طعمه آماده همراه سم متالدهید، یا سم سوین در کنار بوته ها و یا داخل کرت ها پاشیده می شود. برای هر هکتار 100 کیلوگرم طعمه لازم است.

مزرعه چغندر قند مورد حمله آفات و عوامل بیماری زای زیادی قرار می گیرد. متوسط خسارت سالانه آفات و بیماری ها روی چغندر قند بین 11 تا 33 درصد می باشد .
بهترين مرحله تنك در زمان 6-4 برگ حقيقي است. فواصـل تنـك با توجه به تراكم نهائي موردنظر در محدوده 15 تا 20 سانتي متري تفاوت مـيكنـد. بـا توجه به حساسيت چغندرقند به علف هاي هرز توصيه ميشود تا مرحله 8 برگي مزرعه از وجود علف هاي هرز پاكسازي شود. با توجه به ضرورت كاهش جمعيت بذر علف- هاي هرز در چغندرقند حذف دستي علف هاي هرز تا حد امكان در طي فصل رشد نيـز توصيه ميشود.
مهمترین مرحله خسارت علف های هرز در مزارع چغندرقند تا مرحله ۸ برگی شدن بوته های چغندر می باشد.
چنانچه مزرعه چغندرقند را در سه ماهه اول بعد از کاشت عاری از علف هرز نگه داریم، دیگر نیاز به دفع علف های هرز نخواهد بود و خسارتی به محصول وارد نمی کند. اما خاطر نشان می گردد که کنترل علف های هرز مزارع چغندرقند تا زمان برداشت
در جلوگیری از به بذر نشستن آنها جهت کاهش میزان آنها در کشت های بعدی اهمیت زیادی دارد. همچنین حذف علف های هرز در طول فصل رشد، منجر به برداشت راحت تر محصول نیز خواهد شد.
جهت حذف علف هاي هرز بين رديف ها و تهويه بهتـر وهمچنـين خاكدهي در كنار رديف ها استفاده از كولتيواتور در مرحلـه بعـد از اسـتقرار بوتـه هـا تازماني كه رشد برگي بوته ها به حدي نرسيده اسـت كـه مـانع از حركـت تراكتـور در مزرعه گردد، توصيه مي شود. كولتيواتور بايد هنگامي به كار گرفتـه شـود كـه رطوبـت خاك مزرعه در حد مناسبي باشد. تعداد دفعات كولتيواسيون در مزارع مختلـف بـا نظـر كارشناس تعيين مي شود..
در بحث تغذیه چغندر قند باید از کودهای شیمیایی، کود های آلی و محلول پاشی روی سطح برگ استفاده کرد.
بدین منظور برای زراعت چغندر قند، باید در فصل پاییز کود های فسفره و پتاسه را به مقدار توصیه شده به طور یکنواخت در زمین پخش کرده و ابتدا با دیسک سبک در عمق 5 تا 10 سانتی متری خاک مخلوط کرد . سپس اقدام به شخم اولیه نموده تا کود در سطح مختلف خاک به طور یکنواخت توزیع گردد. استفاده از کودهای پتاسه به دلیل نقش مهم پتاسیم در رشد و توسعه چغندر قند توصیه می گردد.کاربرد کودهای حیوانی نیز تا حد زیادی در افزایش عملکرد کمی و کیفی مزارع چغندرقند مفید واقع می شود.
مهم ترین نکته در خصوص کود دهی به چغندرقند استفاده صحیح از کودهای ازته است.
بعضی از کشاورزان تا آخرین روزهای قبل از برداشت اقدام به مصرف کودهای ازته می کنند که این کار بسیار اشتباه است
و از کیفیت چغندر به خصوص درصد قند به شدت می کاهد.
باید توجه کرد که این که چه مقــدار کود در طول فصـل زراعـی و در زمـان کشت باید مصرف شود، از طریق آزمایش های تجزیه خاک مشخص می شود. انجام آزمون خاك براي تعيين نياز كودي به ازاي هر 3 هكتار يك نمونه مركب از عمق 30-0 سانتي متر خاک انجام می شود.

مقدار محصول چغندر قند در واحد سطح

به طور کلی برای بالا بردن مقدار محصول چغندر قند در واحد سطح لازم است نکات زیر در نظر گرفته شود.:

1. تغییر روش های کاشت و بهبود عملیات زراعتی با استفاده از ماشین‌آلات جدید برای تهیه زمین و سایر عملیات لازم.
2. ‌انتخاب زمین مناسب از نظر عمق و بافت خاک
3. استفاده صحیح از کودهای دامی و شیمیایی
4. استفاده از بذور اصلاح شده مناسب کشت هر منطقه
5. داشتن دقت فراوان در جهت ایجاد تراکم مطلوب بوته در واحد سطح (۸۰ تا ۱۰۰) هزار بوته در هکتار
6. برداشت به موقع و صحیح چغندرقند و تحویل آن به کارخانجات قند بلافاصله پس از برداشت
7. رعایت تاریخ کاشت مناسب در هر منطقه
8. انتخاب تناوب صحیح
9. تنظیم صحیح ماشین های برداشت چغندرقند و کاهش ضایعات برداشت.
10. مبارزه صحیح و بموقع با آفات و امراض گیاهی و به خصوص علف های هرز
11. آبیاری کامل و صحیح و استفاده مفیدتر از منابع آب با توجه به کمبود شدید آب در اکثر مناطق کشور و ‌تناسب سطح کشت با آب موجود.

منابع:

Pidgeon, J. D., E. S. Ober., A. Qi., C. J. A. Clark., A. Royal., and K. W. Jaggard. 2006. Using multi-environment sugar beet variety trials to screen for drought tolerance. Field Crop Res. 95:268-279.

Mohammadi H, Ahmadpour M, Ziaee S, Fakheri B, Ramroudi M. Optimal cropping pattern of sugar beet growers with emphasis on price and yield risk: the case of Fasa district, Sugar Beet Journal. 2013; 29(2): 246- 263 (in Persian, abstracts in English).

Farshi AA, Shariati MR, Jaralhy R, Ghaemi MR, Shahabi-Far M, Tavalaee M. Water requirements estimation of main crops and gardening plants of country, Agricultural Education Publishers, 1997; Vol. 1, pp. 900. (in Persian)

Adibifard N, Habibi D, Bazrafshan M, Taleghani, D, Ilkaee MN. Investigating of Cultivating the Autumn Sugar Beet in Fars Province (Zarghan). International Journal of Research Studies in Agricultural Sciences (IJRSAS). 2017, 3:1-9.